De oorlogsjaren 40-45

Molières - Le pigeonnier communal

Molières en de 2e wereldoorlog

Home » De geschiedenis van Molières » De 20e eeuw » De oorlogsjaren 40-45

De eerste oorlogsjaren lijken weinig invloed te hebben gehad. Molières lag, zoals het grootste deel van het departement Dordogne, in de “vrije zone”, onder de “demarcatielijn”. Pas na de operatie “Anton” op 11 november 1942 vielen de Duitsers de regio binnen.

Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog was Mr Jacquet burgemeester van het dorp. Op 29/08/1941 werd hij vervangen door een “delegatie” die door de regering van Vichy was benoemd. Dit waren de heren Cassagnol, Duchamp en Conchou. Zij bleven in functie tot 31/10/1944.

Op het nippertje gered

Eén datum blijft in het geheugen van alle “anciens” gegrift: 28 juni 1944. Op die dag werd Molières bezet door een bataljon nazi’s die op zoek waren naar maquisards. De soldaten plunderden de huizen, waarvan de bewoners naar de omliggende bossen waren gevlucht. Pastoor Bouix en Madame Ferrandon, de onderwijzeres, waren achtergebleven en onderhandelden met de vijanden. Naar men zegt is het dankzij hen dat het dorp niet werd plat gebrand. Tegenover de Duitsers beweerden ze dat er nooit verzetsstrijders in Molières geweest waren.

Een “jongeman”, toen 14 jaar oud, herinnert zich die dag als van gisteren. En hij is nog steeds ontroerd wanneer hij er over vertelt:

“Het knalde aan alle kanten… Ze wilden ons allemaal doodschieten… Ik ben gevlucht naar het huis van mijn grootvader… En ’s avonds, toen het wat rustiger werd, daar bij de duiventil, lagen twee jonge mannen… Eén van hen had met mij gesproken, een man die Soulage heette. Hij zei tegen mij: “Jongen, verdwijn snel want het is oorlog, het gaat slecht” en deze man werd samen met een andere, een Spanjaard, gedood bij de duiventil. En ’s avonds, toen het rustiger werd, zeiden mijn grootvader en meneer Mourany: “We gaan naar de duiventil kijken, daar liggen doden.” En ik ging met hen mee. Het waren er twee, ze lagen er allebei, tegen de muur.”

Ter hoogte van “Les Môles”, een plek aan de oostkant van het dorp, vlak bij het centrum, staat de gemeentelijke duiventil waarop een gedenkplaat is aangebracht. Het is aan de voet van dit gebouw dat die dag de twee verzetsstrijders, op de vlucht voor de nazi-legers, geëxecuteerd werden.

Verzetstrijders en maquisards

In tegenstelling tot wat de pastoor en de onderwijzeres die dag gezegd hadden, waren er wel degelijk verzetsstrijders in Molières. Ouderen weten het nog:

  • Regelmatig vonden er parachutages plaats bij  “Pey Blanc”, “La Roche” en “Le Vignal”. De verzetsstrijders staken er vuren aan om de vliegtuigen te oriënteren.
  • Kampen van maquisards bevonden zich in “Bidot”, in de gemeente Saint-Avit-Senieur en in “Trappe”, in de gemeente Bourniquel, vlak bij de grens met Molières. Deze groepen bestonden uit verzetsstrijders die van buitenaf kwamen, maar ook uit dorpelingen die meevochten in de strijd tegen de indringer.
  • Op verschillende plaatsen waren er wapenopslagplaatsen, zoals in een “cluzeau” bij Lespinasse.

Op internet kan je heel wat sites raadplegen over de maquisards en het verzet in de Dordogne tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Een paar voorbeelden:

Molières, een toevluchtsoord

Wanneer je vandaag door Molières wandelt, kan het verrassend zijn om het straatnaambordje “rue d’Obenheim” tegen te komen. En je kan je afvragen waarom ons dorp gejumeleerd is met deze gemeente uit het departement “Bas-Rhin” in de Elzas. De geschiedenis van deze verbroedering gaat terug tot het prille begin van de Tweede Wereldoorlog.

Een beetje geschiedenis

De bouw van de Maginotlinie, die Frankrijk moest beschermen tegen een Duitse invasie, ging gepaard met een plan om de burgerbevolking van de Elzas en de Moezel te evacueren bij een eventuele aanval van de nazi-troepen. Aangezien het gevaar op zo’n aanval nakend was, werd dit plan op 1 september 1939 in werking gesteld.

Meer dan 600.000 inwoners van deze gebieden werden geëvacueerd. Ze mochten slechts 30 kg bagage en wat voedsel meenemen. Ze werden vervoerd per trein, in goederen- of veewagons. 80.000 van hen werden opgevangen in de Dordogne.

De aankomst van de vluchtelingen

Na een afmattende reis van meerdere dagen kwamen de inwoners van Obenheim aan in het station van Le Buisson. Van daaruit gingen ze naar de dorpen Cadouin, Alles-sur-Dordogne en Molières, hun eindbestemming.

De gastdorpen hadden maar een paar dagen de tijd gehad om alles in orde te brengen. Onnodig te zeggen dat het niet altijd gemakkelijk was. Gezinnen werden ondergebracht in oude verlaten huizen, in tabaksschuren en, voor de gelukkigen onder hen, in enkele beschikbare kamers in de grotere huizen.

Veel vluchtelingen spraken niet goed Frans (de Elzas was van 1870 tot 1918 aan Duitsland geannexeerd), maar alleen het Elzasser dialect. De communicatie was daardoor niet altijd gemakkelijk en sommige mensen hielden deze vluchtelingen voor “vuile moffen”.

Voor de Elzassers was het gebrek aan comfort in Molières niet altijd gemakkelijk om mee te leven. Hier was geen stromend water, geen badkamer en in het beste geval een toilet achter in de tuin. De Moliérois leefden nog steeds in zeer spartaanse omstandigheden, terwijl de Elzassers, zelfs in hun plattelandsdorpen, gewend waren aan comfortabelere huizen.

En het leven ging voort

Beetje bij beetje, raakte alles georganiseerd. De kinderen gingen naar school en de vluchtelingen, meestal boeren zoals de Moliérois, staken een handje toe. En deze hulp was welkom, want veel jonge mannen uit het dorp waren naar het front vertrokken.

Toen de Elzassers vanaf de zomer van 1940 naar hun dorpen konden terugkeren, vertrokken velen, in de hoop hun bezittingen en dieren ongeschonden terug te vinden. En ook al betekende dit dat zij onder Duits bestuur kwamen te staan.

Anderen bleven, uit politieke keuze of omdat zij hier hun soulmate hadden gevonden. Verschillende huwelijken werden in Molières voltrokken!

Dit is hoe de inwoners van Molières en Obenheim elkaar leerden kennen. Na de oorlog bleven de families van de twee dorpen met elkaar in contact en in 1984, ter gelegenheid van de 700e verjaardag van de stichting van de bastide, werd de jumelage (verzustering) tussen de beide dorpen een feit.

Wil je meer weten over de evacuatie van de Elzassers en hun opvang in de Dordogne? We kunnen je twee interessante sites (FR) suggereren: het CRDP van Straatsburg heeft er een artikel aan gewijd, evenals Esprit de Pays.

Molières in de 20e eeuw

Molières - rue Ste Catherine +/- 1912

De onderwijzer

In 1912 schreef de onderwijzer van Molières een monografie.

Molières - épicerie - station-service

Het leven herneemt

De jaren '50 en '60: veel levensvreugde en vertrouwen in de toekomst.

Molières - Château d'eau

Stromend water!

Gedaan met water halen bij de bronnen, hier komt het kraantjeswater!

Molières - Nouvelle mairie depuis 1990

Einde van de 20e E.

Een portret van Molières, geschreven aan het begin van onze 21e eeuw.

Credits:
De meeste afbeeldingen op deze pagina zijn afkomstig uit onze privé-collectie.
De met een ¤ gemarkeerde foto’s zijn afkomstig uit een verzameling foto’s die door dorpsbewoners ter beschikking zijn gesteld tijdens de voorbereiding van een fototentoonstelling over Molières. Het was voor ons onmogelijk de herkomst van al deze foto’s te achterhalen. Ben je de eigenaar van één van de gebruikte foto’s? Wil je liever niet dat we ze gebruiken of wil je graag dat je credit vermeld wordt? Aarzel niet om contact met ons op te nemen. We zullen graag op je verzoek ingaan.